Những nghĩa vụ pháp lý nhà đầu tư nước ngoài hay bỏ sót

Rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài cho rằng sau khi được cấp IRC và ERC là có thể yên tâm triển khai dự án tại Việt Nam. Thực tế, không ít doanh nghiệp FDI bị xử phạt, thanh tra hoặc buộc điều chỉnh dự án chỉ vì bỏ sót những nghĩa vụ pháp lý “không nằm trên giấy phép”. Những nghĩa vụ này không khó, nhưng nếu không được nhắc từ đầu, nhà đầu tư rất dễ vi phạm mà không hề hay biết. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết những nghĩa vụ pháp lý nhà đầu tư nước ngoài hay bỏ sót nhất hiện nay.

1. Nghĩa vụ pháp lý sau khi được cấp phép đầu tư – “vùng mù” phổ biến của nhà đầu tư nước ngoài

Phần lớn nhà đầu tư tập trung toàn bộ nguồn lực để xin giấy phép đầu tư, nhưng lại chủ quan ở giai đoạn sau cấp phép – nơi rủi ro pháp lý phát sinh nhiều nhất.

1.1. Nghĩa vụ góp vốn đúng hạn và đúng cách

Một trong những nghĩa vụ pháp lý nhà đầu tư nước ngoài hay bỏ sót nhất là góp vốn không đúng quy định.

Các lỗi thường gặp gồm:

• Góp vốn chậm so với thời hạn ghi trong IRC/Điều lệ

• Chuyển vốn không qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp

• Góp vốn bằng hình thức khác với hồ sơ đã đăng ký

• Không điều chỉnh IRC khi thay đổi tiến độ góp vốn

Hậu quả có thể là:

• Bị xử phạt hành chính

• Bị buộc điều chỉnh dự án đầu tư

• Gặp khó khăn khi chuyển lợi nhuận ra nước ngoài hoặc khi M&A

Nhiều nhà đầu tư chỉ nhận ra vấn đề khi bị thanh tra hoặc kiểm toán nội bộ phát hiện sai sót.

1.2. Nghĩa vụ báo cáo đầu tư định kỳ

Theo quy định, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài phải thực hiện báo cáo đầu tư định kỳ về tình hình thực hiện dự án.

Tuy nhiên, đây lại là nghĩa vụ bị bỏ quên phổ biến vì:

• Không ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh hằng ngày

• Không có thông báo nhắc tự động từ cơ quan quản lý

• Thường bị giao cho bộ phận hành chính thiếu kinh nghiệm pháp lý

Việc không nộp hoặc nộp chậm báo cáo đầu tư có thể dẫn đến:

• Bị xử phạt hành chính

• Bị đưa vào danh sách “theo dõi” của cơ quan quản lý

• Gây khó khăn khi điều chỉnh dự án hoặc xin cấp phép mới

2. Nghĩa vụ tuân thủ trong vận hành doanh nghiệp FDI mà nhà đầu tư dễ xem nhẹ

Ngoài nghĩa vụ đầu tư, nhà đầu tư nước ngoài còn phải tuân thủ hàng loạt quy định trong quá trình vận hành doanh nghiệp tại Việt Nam.

2.1. Nghĩa vụ về lao động và quản lý người nước ngoài

Doanh nghiệp FDI thường gặp rủi ro khi:

• Sử dụng lao động nước ngoài nhưng chưa có giấy phép lao động hoặc miễn giấy phép hợp lệ

• Ký hợp đồng lao động không phù hợp pháp luật Việt Nam

• Không đăng ký thang bảng lương, nội quy lao động khi cần thiết

Đây là nhóm nghĩa vụ dễ bị bỏ sót vì nhiều nhà đầu tư áp dụng chuẩn nhân sự từ công ty mẹ, không điều chỉnh theo quy định Việt Nam.

Hậu quả có thể bao gồm:

• Phạt hành chính

• Buộc chấm dứt hợp đồng lao động

• Ảnh hưởng uy tín doanh nghiệp trong mắt cơ quan quản lý

2.2. Nghĩa vụ về thuế và kế toán

Nghĩa vụ thuế là vấn đề “nhạy cảm” nhưng thường không được chuẩn bị đầy đủ ngay từ đầu.

Các nghĩa vụ nhà đầu tư hay bỏ sót:

• Thuế nhà thầu đối với dịch vụ từ công ty mẹ

• Nghĩa vụ chuyển giá trong giao dịch liên kết

• Thuế đối với dịch vụ xuyên biên giới

• Nghĩa vụ lưu trữ chứng từ kế toán theo quy định Việt Nam

Sai sót trong giai đoạn đầu có thể dẫn đến truy thu thuế nhiều năm, gây áp lực lớn về tài chính.

3. Nghĩa vụ pháp lý mới nổi mà nhà đầu tư nước ngoài thường chưa kịp cập nhật

Bối cảnh pháp lý tại Việt Nam đang thay đổi nhanh, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ và dữ liệu. Đây là nhóm nghĩa vụ mà nhiều nhà đầu tư nước ngoài chưa kịp thích ứng.

3.1. Nghĩa vụ bảo vệ dữ liệu cá nhân và an ninh thông tin

Nếu doanh nghiệp FDI:

• Thu thập dữ liệu khách hàng

• Lưu trữ thông tin nhân sự

• Vận hành nền tảng số hoặc ứng dụng

thì phải tuân thủ quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Nhiều nhà đầu tư bỏ sót các nghĩa vụ như:

• Xây dựng chính sách bảo vệ dữ liệu

• Xin sự đồng ý hợp lệ của chủ thể dữ liệu

• Đánh giá rủi ro khi chuyển dữ liệu ra nước ngoài

Vi phạm trong lĩnh vực này không chỉ bị phạt mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín thương hiệu.

3.2. Nghĩa vụ xin giấy phép con và tuân thủ điều kiện kinh doanh

Một số ngành nghề không yêu cầu điều kiện ở bước thành lập, nhưng lại cần giấy phép con trước khi hoạt động thực tế.

Sai lầm phổ biến:

• Có IRC/ERC nhưng đã ký hợp đồng, triển khai dịch vụ khi chưa có giấy phép con

• Không theo dõi điều kiện duy trì trong suốt quá trình hoạt động

Khi bị kiểm tra, doanh nghiệp có thể bị:

• Buộc tạm ngừng hoạt động

• Xử phạt hành chính

• Yêu cầu khắc phục hậu quả

4. Làm thế nào để nhà đầu tư nước ngoài không bỏ sót nghĩa vụ pháp lý?

Thực tế cho thấy, những doanh nghiệp FDI vận hành ổn định là những doanh nghiệp chủ động quản trị pháp lý, không chờ đến khi phát sinh rủi ro.

4.1. Pháp lý cần được quản trị như một phần của vận hành

Nhà đầu tư nên:

• Lập checklist nghĩa vụ pháp lý sau cấp phép

• Phân công rõ trách nhiệm theo dõi tuân thủ

• Rà soát định kỳ hoạt động so với giấy phép đầu tư

• Cập nhật kịp thời thay đổi pháp luật

Pháp lý không chỉ là thủ tục ban đầu, mà là quy trình xuyên suốt vòng đời dự án.

4.2. DEDICA Law – Đối tác pháp lý đồng hành cùng nhà đầu tư nước ngoài

DEDICA Law là công ty luật chuyên sâu về đầu tư nước ngoài và tư vấn pháp lý thường xuyên cho doanh nghiệp FDI, với đội ngũ luật sư từng làm việc tại các hãng luật quốc tế và tập đoàn đa quốc gia.

DEDICA hỗ trợ:

• Rà soát nghĩa vụ pháp lý sau cấp phép đầu tư

• Thiết lập hệ thống tuân thủ cho doanh nghiệp FDI

• Tư vấn lao động, thuế, dữ liệu, giấy phép con

• Đại diện làm việc với cơ quan Nhà nước khi phát sinh vấn đề

• Đồng hành pháp lý dài hạn, giúp nhà đầu tư yên tâm vận hành

Bạn đang lo ngại doanh nghiệp FDI của mình bỏ sót nghĩa vụ pháp lý nào đó?
Hãy liên hệ DEDICA Law để được tư vấn chiến lược pháp lý phù hợp nhất.

Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!

📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)

🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)

Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!