Thành lập công ty IT tại Việt Nam được đánh giá là “dễ” so với nhiều lĩnh vực khác, nhưng vì chính suy nghĩ này mà không ít startup và nhà đầu tư đã vướng rắc rối pháp lý ngay từ năm đầu hoạt động. Từ đăng ký ngành nghề, mô hình kinh doanh, hợp đồng công nghệ đến thuế và bảo mật dữ liệu – chỉ cần sai một bước nhỏ cũng có thể khiến doanh nghiệp bị xử phạt hoặc mất lợi thế cạnh tranh. Vậy khi thành lập công ty IT tại Việt Nam, cần lưu ý pháp lý gì để vận hành an toàn và bền vững?
Công nghệ thông tin thường được xem là lĩnh vực ít rào cản pháp lý. Tuy nhiên, “ít điều kiện” không đồng nghĩa với “không rủi ro”. Pháp luật Việt Nam đang ngày càng siết chặt quản lý công nghệ, dữ liệu và an ninh mạng.
Về nguyên tắc, đa số ngành nghề IT như:
Lập trình phần mềm
Phát triển ứng dụng
Gia công phần mềm
Tư vấn công nghệ
Dịch vụ CNTT
không thuộc nhóm ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo Luật Đầu tư. Doanh nghiệp có thể thành lập tương đối nhanh chóng.
Tuy nhiên, rủi ro pháp lý không nằm ở bước thành lập, mà nằm ở:
Cách mô tả ngành nghề
Mô hình kinh doanh IT thực tế
Khách hàng và thị trường mục tiêu
Việc xử lý dữ liệu, phần mềm, nền tảng số
Rất nhiều doanh nghiệp IT bị xử phạt vì hoạt động thực tế không đúng với ngành nghề đã đăng ký.
Pháp lý sẽ khác nhau rất nhiều nếu doanh nghiệp IT:
Chỉ viết phần mềm theo yêu cầu (outsourcing), hoặc
Phát triển nền tảng số, SaaS, ứng dụng có người dùng tại Việt Nam
Các mô hình như fintech, edtech, healthtech, AI platform, marketplace, app thu thập dữ liệu người dùng… không còn là IT thuần, mà có thể chịu sự điều chỉnh của:
Luật An ninh mạng
Luật Giao dịch điện tử
Quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân
Pháp luật chuyên ngành (tài chính, giáo dục, y tế…)
Đây là điểm rất nhiều startup IT bỏ qua khi thành lập công ty.
Một công ty IT có thể đăng ký thành lập nhanh, nhưng để vận hành lâu dài, doanh nghiệp cần chuẩn bị pháp lý từ sớm – đặc biệt là với sản phẩm công nghệ.
Doanh nghiệp IT nên đăng ký đủ rộng nhưng đúng bản chất, tránh hai sai lầm phổ biến:
Đăng ký quá hẹp → sau này phải bổ sung ngành nghề, mất thời gian
Đăng ký quá rộng → dễ bị xem xét là kinh doanh ngành nghề có điều kiện
Thông thường, công ty IT nên đăng ký các nhóm ngành:
Lập trình máy vi tính
Tư vấn và quản trị hệ thống CNTT
Xử lý dữ liệu, cho thuê hạ tầng CNTT
Sản xuất phần mềm (nếu có sản phẩm)
Nếu doanh nghiệp có yếu tố bán hàng, thu phí người dùng, quảng cáo, trung gian thanh toán, cần đánh giá kỹ để tránh vi phạm pháp luật chuyên ngành.
Rất nhiều công ty IT gặp tranh chấp vì:
Không có hợp đồng hoặc hợp đồng sơ sài
Không quy định rõ quyền sở hữu mã nguồn
Không có điều khoản bảo mật, bảo hành phần mềm
Không xác định rõ phạm vi trách nhiệm khi lỗi hệ thống xảy ra
Đặc biệt với outsourcing, nếu không có điều khoản rõ ràng, doanh nghiệp có thể mất quyền sử dụng sản phẩm do chính mình phát triển.
Hợp đồng IT nên được soạn thảo phù hợp với:
Mô hình Agile / Scrum
Giai đoạn phát triển phần mềm
Đặc thù công nghệ và dữ liệu
Trong bối cảnh Việt Nam siết chặt quản lý công nghệ, công ty IT đối mặt với nhiều rủi ro mới mà trước đây ít được chú ý.
Nếu công ty IT:
Thu thập dữ liệu người dùng
Lưu trữ thông tin khách hàng
Xử lý dữ liệu xuyên biên giới
doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định mới về bảo vệ dữ liệu cá nhân và an ninh mạng.
Các lỗi thường gặp:
Không có chính sách bảo mật dữ liệu
Không xin sự đồng ý hợp lệ của người dùng
Chuyển dữ liệu ra nước ngoài trái phép
Không có quy trình xử lý sự cố an ninh
Hậu quả có thể là xử phạt hành chính, đình chỉ hoạt động hoặc buộc gỡ bỏ sản phẩm.
Công ty IT – đặc biệt là công ty có yếu tố nước ngoài – thường gặp rủi ro về:
Thuế nhà thầu
Chuyển giá trong hợp đồng outsourcing
Ghi nhận doanh thu từ dịch vụ số
Thuế đối với phần mềm cung cấp xuyên biên giới
Nếu không cấu trúc pháp lý – thuế ngay từ đầu, doanh nghiệp có thể bị truy thu thuế nhiều năm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền.
Điểm khác biệt giữa một startup IT tồn tại 1–2 năm và doanh nghiệp công nghệ phát triển bền vững nằm ở chiến lược pháp lý sớm.
Doanh nghiệp nên có tư vấn pháp lý ngay khi:
Xây dựng mô hình sản phẩm công nghệ
Ký hợp đồng với khách hàng nước ngoài
Gọi vốn, chuyển nhượng cổ phần
Thu thập dữ liệu người dùng
Mở rộng sang các lĩnh vực fintech, edtech, AI, blockchain…
Luật sư không chỉ giúp “xử lý sự cố”, mà quan trọng hơn là phòng ngừa rủi ro pháp lý.
DEDICA Law là công ty luật chuyên nghiệp tại TP. Hồ Chí Minh, có kinh nghiệm tư vấn cho nhiều doanh nghiệp IT, startup công nghệ và nhà đầu tư nước ngoài.
DEDICA hỗ trợ:
Tư vấn mô hình thành lập công ty IT phù hợp
Đăng ký ngành nghề đúng bản chất kinh doanh
Soạn thảo hợp đồng IT, hợp đồng phần mềm, NDA
Tư vấn pháp lý về dữ liệu, an ninh mạng
Hỗ trợ pháp lý thường xuyên cho doanh nghiệp công nghệ
Đồng hành khi gọi vốn, M&A, mở rộng thị trường
Bạn đang chuẩn bị thành lập công ty IT hoặc đã hoạt động nhưng lo ngại rủi ro pháp lý?
Hãy liên hệ DEDICA Law để được tư vấn chiến lược pháp lý phù hợp nhất.
📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)
🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)
Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!
Chọn nền tảng để xem thông tin chi tiết
