Ảnh hưởng của việc thay đổi quốc tịch tới quyền nuôi con và tài sản tại Việt Nam

Việc thay đổi quốc tịch có thể ảnh hưởng thế nào tới quyền nuôi con và tài sản tại Việt Nam? Nếu bạn đang cân nhắc đổi quốc tịch hoặc đã chuyển quốc tịch, bạn có biết các rủi ro pháp lý có thể phát sinh với quyền nuôi con, quyền thừa kế hay quyền sử dụng đất chưa?

1. Thay đổi quốc tịch và quyền nuôi con tại Việt Nam

Việc thay đổi quốc tịch – như nhập quốc tịch nước ngoài, thôi quốc tịch Việt Nam hoặc có yếu tố quốc tế trong vụ ly hôn – đặt ra nhiều hệ lụy liên quan đến quyền nuôi con. Nếu doanh nghiệp, cá nhân đang sinh sống hay đầu tư ở nước ngoài thì càng nên lưu ý.

1.1. Cơ sở pháp lý và tác động của quốc tịch tới nuôi con

Theo Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008 (sửa đổi, bổ sung) thì trường hợp cha mẹ có thay đổi quốc tịch, thì quốc tịch của con chưa thành niên sống cùng có thể thay đổi theo cha mẹ. Với vụ ly hôn có yếu tố quốc tế, như một bên là người nước ngoài hoặc con mang quốc tịch khác, tòa án Việt Nam vẫn xét quyền nuôi con theo nguyên tắc “lợi ích tốt nhất của trẻ em”.

Tuy nhiên, thay đổi quốc tịch có thể ảnh hưởng tới việc xác định nơi cư trú, môi trường sống của con và điều kiện nuôi dưỡng — từ đó ảnh hưởng tới quyết định của tòa án.

1.2. Trường hợp cụ thể và các rủi ro khi quốc tịch thay đổi

– Ví dụ: Trong trường hợp ly hôn giữa người Việt Nam và người nước ngoài, nếu con mang quốc tịch nước ngoài và sống ở nước ngoài theo cha/mẹ, người còn lại ở Việt Nam có thể yêu cầu tòa thay đổi người trực tiếp nuôi nếu môi trường sống ở nước ngoài bị đánh giá không đảm bảo quyền lợi tốt nhất cho con.
– Nếu cha/mẹ muốn chuyển quốc tịch cho con hoặc thôi quốc tịch Việt Nam, con có thể mất quốc tịch Việt Nam hoặc chuyển theo cha/mẹ — điều này ảnh hưởng tới nơi cư trú, thuận lợi đi lại, giáo dục của con.
– Rủi ro về thủ tục và bị chậm trễ khi có yếu tố quốc tế: Tòa án Việt Nam cần xác minh, áp dụng luật quốc tế và có thể kéo dài.

Vì vậy, nếu bạn hoặc con bạn đang hoặc sẽ thay đổi quốc tịch, đặc biệt trong trường hợp ly hôn hoặc nuôi con có yếu tố quốc tế, việc đánh giá trước ảnh hưởng tới quyền nuôi con là rất quan trọng.

2. Thay đổi quốc tịch và ảnh hưởng tới tài sản tại Việt Nam

Không chỉ quyền nuôi con, việc thay đổi quốc tịch còn tác động đến quyền tài sản, đặc biệt là đất đai, nhà ở và quyền thừa kế tại Việt Nam.

2.1. Quyền sử dụng đất và nhà ở khi bạn thôi quốc tịch Việt Nam

Có nhiều thông tin cập nhật: Việc thôi quốc tịch Việt Nam không tự động chấm dứt quyền sở hữu tài sản bạn đang đứng tên tại Việt Nam. Tuy nhiên, có những hạn chế mới nếu bạn trở thành người nước ngoài hoặc người gốc Việt Nam không còn quốc tịch Việt Nam — ví dụ: Đi nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất hay đứng tên mới đơn giản hơn với người Việt Nam.
Cụ thể, theo Luật Đất đai 2024 và Luật Nhà ở 2023, người là “người Việt Nam định cư ở nước ngoài” được sở hữu nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất nếu được phép nhập cảnh vào Việt Nam. Với người đã thôi quốc tịch Việt Nam nhưng là người gốc Việt và ngoài nước lâu dài, nếu hợp điều kiện thì vẫn được.
Như vậy: quyền sử dụng đất hiện hữu thường được bảo vệ; nhưng phát sinh quyền mới, mua bán, tặng cho, thừa kế đất ở có thể bị ràng buộc hơn nếu bạn không còn mang quốc tịch Việt Nam hoặc thuộc nhóm người nước ngoài.

2.2. Quyền thừa kế và định đoạt tài sản khi quốc tịch thay đổi

Về thừa kế: Theo Bộ luật Dân sự 2015 tại Điều 610, 613, mọi cá nhân đều bình đẳng về quyền hưởng di sản, bất kể quốc tịch. Thậm chí người không còn quốc tịch Việt Nam vẫn có quyền thừa kế tài sản tại Việt Nam, nhưng nếu tài sản là nhà ở gắn liền với đất ở và người thừa kế không thuộc nhóm được sở hữu đất ở thì sẽ chỉ được hưởng giá trị thặng dư (tiền) chứ không đứng tên Giấy chứng nhận.
Do đó, khi bạn thay đổi quốc tịch, cần lưu ý: nếu có nhà đất, thừa kế hoặc đang sở hữu tài sản ở Việt Nam, bạn nên kiểm tra xem mình có thuộc “người Việt Nam định cư ở nước ngoài” hay “người nước ngoài” theo luật đất đai hay không — vì sẽ ảnh hưởng tới quyền đứng tên, khả năng chuyển nhượng.

3. Kết luận

Việc thay đổi quốc tịch — trong hoặc trước khi kết hôn, đầu tư, ly hôn hoặc thừa kế — không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn có thể ảnh hưởng sâu rộng tới quyền nuôi con và tài sản tại Việt Nam của bạn. Những điểm cần lưu ý:

• Nếu bạn hoặc cha/mẹ muốn thay đổi quốc tịch, trước hết cần đánh giá ảnh hưởng tới quyền nuôi con, đặc biệt khi con dưới tuổi trưởng thành hoặc đang sống tại Việt Nam hoặc nước ngoài.

• Trong việc tài sản, nếu bạn đang sở hữu nhà đất, hoặc dự tính được thừa kế hoặc chuyển nhượng, thì việc bạn đổi quốc tịch hoặc thôi quốc tịch Việt Nam có thể tạo ra rủi ro về quyền đứng tên, chuyển nhượng, thừa kế.

• Hãy đảm bảo ngay từ đầu các thủ tục giấy tờ rõ ràng, và xem xét lựa chọn giữ quốc tịch Việt Nam, hoặc nếu thôi quốc tịch thì xem mình có thuộc nhóm “người Việt Nam định cư ở nước ngoài” được hưởng ưu đãi hay bị hạn chế.

• Khi có yếu tố quốc tế (như sống ở nước ngoài, đầu tư ở nước ngoài, ly hôn với người nước ngoài), tốt nhất nên có chiến lược pháp lý bài bản để bảo vệ quyền lợi nuôi con và tài sản.

Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!

📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)

🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Xuân Hòa, TP. Hồ Chí Minh (144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh)

🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)

Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!