Khi nào Tòa án tại Việt Nam xét xử ly hôn vắng mặt đương sự?
Bạn có biết rằng tại Việt Nam, trong một số trường hợp ly hôn đơn phương, tòa án vẫn có thể tiến hành xét xử vắng mặt một bên, kể cả khi họ không có mặt tại phiên tòa? Đây là chủ đề vừa nóng – vừa phức tạp, vì liên quan đến thủ tục, quyền lợi và bảo vệ nghiêm túc pháp luật cho cả hai bên.
1. Hai trường hợp ly hôn – thuận tình và đơn phương
Ly hôn thuận tình:
Cả vợ và chồng đều đồng thuận, có sự thỏa thuận về con cái, tài sản,…
Tòa án yêu cầu phải có mặt cả hai bên ít nhất một lần để xác nhận ý chí tự nguyện, hòa giải và ghi nhận thỏa thuận. Nếu một bên vắng mặt thì không được công nhận thuận tình ly hôn.
Ly hôn đơn phương:
Chỉ một bên nộp đơn ly hôn, bên kia không đồng ý hoặc không tham gia.
Trong trường hợp này, nếu bên bị đơn vắng mặt, tòa án có thể tiến hành giải quyết mà không cần sự xuất hiện của họ, nếu đáp ứng quy định tố tụng dân sự.
2. Khi nào tòa án xét xử ly hôn đơn phương vắng mặt?
Theo quy định tại Điều 227 – Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015, được cập nhật đầy đủ tại các nguồn tin pháp lý mới nhất:
2.1 Với nguyên đơn (người yêu cầu ly hôn)
Lần triệu tập hợp lệ đầu tiên: nếu nguyên đơn hoặc người đại diện không có mặt, tòa án sẽ hoãn phiên tòa, trừ khi nguyên đơn đã gửi đơn đề nghị xét xử vắng mặt.
Lần triệu tập thứ hai: nếu vẫn không có mặt, không có lý do chính đáng và không có đơn đề nghị xét xử vắng mặt, tòa án đình chỉ giải quyết vụ án, coi như từ bỏ khởi kiện. Tuy nhiên, nguyên đơn vẫn có quyền khởi kiện lại sau này.
2.2 Với bị đơn (người bị yêu cầu ly hôn)
Triệu tập lần đầu: nếu bị đơn không đến, tòa hoãn phiên tòa, trừ khi họ có đơn đề nghị xét xử vắng mặt.
Triệu tập lần hai: nếu bị đơn tiếp tục vắng mặt không có lý do chính đáng, Tòa án xét xử vắng mặt bị đơn.
Nếu bị đơn có yêu cầu phản tố và vắng mặt không có đơn đề nghị xét xử vắng mặt thì yêu cầu phản tố bị đình chỉ.
Người đại diện hợp pháp xuất hiện thay bị đơn cũng đủ để tòa tiếp tục xét xử vắng mặt họ.
2.3 Điều kiện để tòa án chấp nhận xét xử vắng mặt
Tòa án chỉ chấp nhận xét xử ly hôn vắng mặt trong trường hợp:
Đương sự có đơn đề nghị xét xử vắng mặt;
Có người đại diện hợp pháp tham gia phiên tòa thay;
Hoặc vắng mặt vì lý do bất khả kháng (thiên tai, dịch bệnh, bệnh nặng);
Đồng thời sự vắng mặt không gây trở ngại cho quá trình xét xử; tòa án vẫn bảo đảm sự công bằng, minh bạch.
3. Quy trình ly hôn vắng mặt tại Việt Nam
3.1 Nộp đơn và thụ lý vụ án
Chuẩn bị hồ sơ như khi ly hôn bình thường: giấy đăng ký kết hôn, công chứng giấy tờ tuỳ thân, giấy khai sinh con, tài liệu chứng minh tài sản chung (nếu có).
Nộp đơn ly hôn tại tòa án nơi bị đơn cư trú hoặc nơi cuộc sống ổn định của họ theo Điều 39 BLTTDS 2015.
3.2 Triệu tập và xét xử
Tòa án triệu tập đương sự hai lần theo quy trình. Nếu vắng mặt lần đầu, hoãn; vắng mặt lần hai mà không có đơn xin hoặc đại diện thì đối với nguyên đơn tòa đình chỉ, còn bị đơn thì xét xử vắng mặt nếu đủ điều kiện.
Nếu muốn xét xử vắng mặt, nguyên đơn/bị đơn nên gửi đơn đề nghị xét xử vắng mặt theo định dạng mới nhất đang phổ biến hiện nay.
3.3 Phiên tòa vắng mặt và ra bản án
Trong phiên tòa xét xử vắng mặt, tòa vẫn tiến hành hòa giải (trừ khi tòa xác định hòa giải không thể) và thu thập chứng cứ, lập biên bản. Người đại diện có thể trình bày thay.
Sau khi xem xét các tài liệu, tòa sẽ ra bản án sơ thẩm quyết định chấm dứt quan hệ hôn nhân, quy định về con chung và tài sản (nếu có).
4. Lưu ý quan trọng khi đương sự vắng mặt
Không được ủy quyền cho người khác thay mặt mình tham dự ly hôn nếu không thuộc trường hợp có người thân thích đặc biệt (ví dụ cha mẹ, con cái, anh chị ruột). Luật nghiêm cấm ủy quyền trong ly hôn nếu không là trường hợp đặc biệt theo Điều 85 BLTTDS 2015.
Nguyên đơn nên cân nhắc kỹ trước khi vắng mặt vì lần vắng mặt lần hai sẽ khiến vụ án bị đình chỉ. Trong trường hợp đó, người nộp đơn vẫn có thể khởi kiện lại, nhưng phải làm từ đầu lại toàn bộ hồ sơ.
Bị đơn vắng mặt mà không có đơn xin xét xử vắng mặt hoặc người đại diện thì có thể mất quyền phản tố, mất quyền đóng góp về tài sản, quyền nuôi con,…
Tóm lại: tại Việt Nam, tòa án chỉ xét xử vắng mặt khi là tranh chấp đơn phương, đương sự có đơn đề nghị hoặc có người đại diện hợp pháp, và đã qua hai lần triệu tập hợp lệ; ly hôn thuận tình không được giải quyết khi một bên vắng mặt.
Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!
📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)
🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Xuân Hòa, TP. Hồ Chí Minh (144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh)
🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)
Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!
