Ly hôn giữa vợ Việt Nam và chồng Trung Quốc khi không có đăng ký kết hôn tại Việt Nam
Tình huống thực tế: Chị N – không đăng ký tại Việt Nam, chồng ở Trung Quốc, muốn ly hôn
Chị N (Việt Nam) và anh T (Trung Quốc) tổ chức đám cưới tại Quảng Đông năm 2016. Họ chung sống ở Trung Quốc đến năm 2019, sinh một bé gái. Do hoàn cảnh, chị N trở về Việt Nam năm 2020 và chưa làm thủ tục “ghi chú kết hôn” tại Việt Nam. Từ đó, anh T hầu như không liên lạc và cũng không hỗ trợ nuôi dưỡng. Năm 2025, chị N quyết định ly hôn, giành quyền nuôi con. Tuy nhiên, vì không có giấy chứng nhận kết hôn hợp pháp tại Việt Nam, chị gặp nhiều khó khăn trong việc khởi kiện và chứng minh quan hệ hôn nhân tại tòa án Việt Nam.
Vấn đề pháp lý và cơ sở luật của tòa án Việt Nam
1. Ghi chú kết hôn vs. chứng nhận kết hôn để được công nhận
Theo Luật Hộ tịch và Nghị định 123/2015, việc kết hôn ở nước ngoài phải được “ghi chú” vào sổ hộ tịch tại Việt Nam nếu muốn quan hệ hôn nhân được công nhận tại đây. Nếu không thực hiện, chị N không có giấy chứng nhận kết hôn tại Việt Nam, dẫn đến tình trạng: về mặt pháp lý, tòa không xem chị đã là vợ anh T (có thể bị từ chối thụ lý đơn ly hôn).
2. Thẩm quyền giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài
Theo Điều 127 Luật Hôn nhân & Gia đình 2014, nếu vợ hoặc chồng là người nước ngoài, vụ ly hôn vẫn do tòa án Việt Nam xử lý nếu diễn ra tại Việt Nam và người vợ cư trú tại đây.
Điều này nghĩa là chị N hoàn toàn có thể khởi kiện tại tòa án tỉnh (TP.HCM) nơi chị đang cư trú, dù không đăng ký kết hôn tại Việt Nam.
Quy trình ly hôn khi không ghi chú kết hôn tại Việt Nam
1. Bước 1 – Hoàn thiện hồ sơ chứng minh hôn nhân
Mặc dù không có giấy chứng nhận kết hôn tại Việt Nam, chị N vẫn có thể sử dụng bản gốc hoặc bản sao chứng thực Giấy chứng nhận kết hôn do Trung Quốc cấp, kèm theo bản dịch và hợp pháp hóa lãnh sự để trình tòa.
Ngoài ra, cần chuẩn bị thêm:
Hộ chiếu, visa của anh T;
Hộ khẩu/CMND của chị;
Giấy khai sinh của con;
Bằng chứng chứng minh sinh sống chung tại Trung Quốc (như hình ảnh, hóa đơn, tin nhắn).
2. Bước 2 – Ghi rõ lý do không ghi chú kết hôn
Trong đơn khởi kiện, chị N cần nêu rõ lý do chưa ghi chú kết hôn tại Việt Nam (thông thường do sống và kết hôn ở nước ngoài). Việc này giúp tòa hiểu rõ, tránh từ chối thụ lý.
Thủ tục tại tòa án Việt Nam và khả năng vắng mặt
1. Nộp hồ sơ tại Tòa án nhân dân cấp tỉnh
Chị N sẽ nộp đơn tại tòa án TP.HCM kèm theo hồ sơ gồm: đơn ly hôn, giấy tờ hôn nhân (đã hợp pháp hóa), giấy khai sinh con, chứng minh thư hộ khẩu, bằng chứng chung sống và tài sản (nếu có).
2. Thiết lập địa chỉ chồng ở Trung Quốc để tòa có căn cứ tống đạt
Tòa yêu cầu địa chỉ rõ ràng để thực hiện ủy thác tư pháp. Nếu chị không xác minh được địa chỉ, tòa có thể yêu cầu hỗ trợ từ cơ quan Trung Quốc hoặc thông báo vắng mặt.
3. Xét xử vắng mặt
Nếu anh T không về, chị N có thể yêu cầu xét xử vắng mặt. Theo luật, tòa có thể xét xử vắng mặt nếu đảm bảo tống đạt hợp lệ hai lần và có đơn đề nghị vắng mặt.
Thách thức và kinh nghiệm thực tế từ Dedica
1. Chuẩn bị hồ sơ "như đã cưới tại Việt Nam"
Dedica khuyên: dù kết hôn ở Trung Quốc, vẫn phải dịch và hợp pháp hóa giấy đăng ký kết hôn, bản khai kết hôn (affidavit), khai sinh con, và cung cấp đầy đủ chứng cứ chung sống.
2. Ghi chú kết hôn không bắt buộc nhưng rất quan trọng
Nếu chưa ghi chú, chị N nên chuẩn bị lý do hợp lý (ví dụ: kết hôn trước khi biết hoặc chưa đủ điều kiện). Dedica hỗ trợ viết đơn giải trình và kèm theo hồ sơ chứng minh.
3. Xác minh địa chỉ chồng và chủ động yêu cầu xét xử vắng mặt
Chị N cần cung cấp địa chỉ chính xác (hộ chiếu, visa, hóa đơn hoặc thư tín). Dedica hỗ trợ xác minh qua Đại sứ quán Trung Quốc để quá trình xét xử không trì trệ.
4. Tư vấn thái độ hợp tác nhưng kiên quyết
Gửi thông báo cuối cùng yêu cầu tham gia đôi, nếu không đáp ứng thì thực hiện xét xử vắng mặt.
Đề xuất thỏa thuận tài sản và quyền nuôi con qua trung gian, nếu không thành mới ra tòa;
Tập trung chứng minh quyền lợi của con và trách nhiệm nuôi dưỡng lẫn quyền lợi cho bên chị.
Lời khuyên & khuyến nghị từ Dedica
Chuẩn bị đầy đủ giấy tờ: kết hôn ở nước ngoài, hộ chiếu, giấy khai sinh con, tài liệu chứng minh chung sống lâu dài.
Dịch & hợp pháp hóa lãnh sự để hồ sơ chứng minh hôn nhân được tòa Việt Nam chấp nhận.
Nêu rõ lý do chưa ghi chú kết hôn để giúp tòa hiểu tình huống đặc thù.
Xác minh địa chỉ chồng ở Trung Quốc để hỗ trợ tống đạt tài liệu và xét xử vắng mặt.
Chuẩn bị sẵn các thỏa thuận tài sản – nuôi con để hỗ trợ hòa giải hoặc trình tòa.
Chủ động yêu cầu xét xử vắng mặt nếu chồng không phản hồi;
Thuê luật sư đặc biệt giỏi phiên dịch Trung – hiểu luật quốc tế, tiết kiệm thời gian và tăng khả năng thắng.
Kết luận
Dù chưa đăng ký kết hôn tại Việt Nam, bạn vẫn có cơ hội ly hôn và giành quyền nuôi con nếu hồ sơ đầy đủ, được xác minh hôn nhân, và tòa án chấp nhận xét xử. Dedica Law Firm với nhiều năm kinh nghiệm đã hỗ trợ nhiều trường hợp tương tự: từ hỗ trợ ghi chú kết hôn, hợp pháp hóa tài liệu, xác minh địa chỉ nước ngoài, đến đại diện tại tòa. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng bạn – giúp bạn bảo vệ quyền lợi và con nhỏ một cách nhanh chóng, hiệu quả và tối ưu.
Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!
📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)
🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh
🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)
Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!
