Quyền nuôi con khi ly hôn tại Việt Nam nếu con mang quốc tịch nước ngoài
1. Ly hôn có yếu tố nước ngoài tại Việt Nam là gì?
Ly hôn có yếu tố nước ngoài được hiểu là việc chấm dứt hôn nhân giữa công dân Việt Nam và người mang quốc tịch nước ngoài, hoặc cả hai người mang quốc tịch nước ngoài nhưng cư trú tại Việt Nam. Căn cứ Điều 127 Luật Hôn nhân & Gia đình 2014, nếu vợ, chồng là công dân Việt Nam hoặc người nước ngoài sống lâu dài, làm việc tại Việt Nam, Tòa án Việt Nam có thẩm quyền giải quyết ly hôn tại Việt Nam.
Điều này cho thấy, khi ly hôn tại Việt Nam có yếu tố quốc tế, ngoài chứng minh quan hệ hôn nhân hợp pháp (đã đăng ký tại Việt Nam), còn cần xác định quốc tịch, nơi cư trú hợp lệ để chọn thẩm quyền giải quyết.
2. Thủ tục và thẩm quyền giải quyết
2.1 Ly hôn thuận tình (cả hai đồng thuận)
Nếu cả hai thống nhất ly hôn và thỏa thuận được về quyền nuôi, cấp dưỡng, tài sản, Tòa án nhân dân cấp tỉnh nơi một bên cư trú tại Việt Nam sẽ giải quyết. Thời gian thủ tục thuận tình thường nhanh chóng, đặc biệt khi người nước ngoài vẫn đang ở trong nước (khoảng 15–20 ngày).
2.2 Ly hôn đơn phương (không đồng thuận)
Nếu một bên không đồng ý hoặc đang ở nước ngoài, vắng mặt, Tòa án cấp tỉnh, nơi bị đơn cư trú hoặc bên nguyên cư trú xử lý. Quá trình tống đạt, ủy thác nước ngoài có thể kéo dài 4–6 tháng hoặc hơn 1 năm, đặc biệt khi cần trao đổi lãnh sự.
3. Quyền nuôi con khi con mang quốc tịch nước ngoài
3.1 Con dưới 36 tháng
Theo Điều 81 Luật Hôn nhân & Gia đình 2014, trẻ dưới 36 tháng tuổi ưu tiên được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ khi mẹ không đủ điều kiện. Đây là quy định khá rõ ràng tại Việt Nam.
3.2 Trẻ từ 36 tháng đến dưới 7 tuổi
Trong độ tuổi này, nếu cha mẹ không thỏa thuận được, Tòa án sẽ xem xét dựa vào các điều kiện như:
Nơi cư trú, môi trường giáo dục, ổn định
Thu nhập, khả năng chăm sóc, thời gian dành cho con
Tình cảm, lịch sử chăm sóc trước đó
Quyền lợi tốt nhất cho con
3.3 Con từ đủ 7 tuổi trở lên
Tòa án sẽ xem xét cả nguyện vọng của con. Nếu con muốn sống với cha hay mẹ, sẽ là một trong các căn cứ quan trọng để quyết định.
3.4 Con mang quốc tịch nước ngoài
Nếu con chung mang quốc tịch nước ngoài, thay đổi nơi cư trú sau ly hôn (ví dụ theo cha mẹ ra nước ngoài), người còn lại có thể yêu cầu tòa thay đổi người trực tiếp nuôi nếu điều đó làm ảnh hưởng đến quyền lợi của con. Cha/mẹ không trực tiếp nuôi còn có quyền thăm nom và cấp dưỡng không bị cản trở.
4. Điều kiện giành quyền nuôi con khi có yếu tố nước ngoài
Theo Điều 81 và 82 Luật Hôn nhân & Gia đình 2014, người muốn giành quyền nuôi con cần chứng minh:
Về kinh tế/vật chất: nhà ở ổn định, thu nhập đủ khả năng lo cho con
Về tinh thần: có đủ thời gian chăm sóc, dạy dỗ, tình cảm và môi trường sinh hoạt lành mạnh.
Đối với con từ 7 tuổi trở lên, nguyện vọng của con càng được Tòa tin cậy nếu phù hợp với điều kiện thực tế.
5. Nghĩa vụ, quyền của cha/mẹ sau khi ly hôn
Cha hoặc mẹ không trực tiếp nuôi có nghĩa vụ cấp dưỡng, tôn trọng quyền thăm nom, và được thăm nom con mà không bị cản trở.
Người trực tiếp nuôi có quyền yêu cầu người kia thực hiện nghĩa vụ và không được cản trở quá trình thăm nom.
6. Thay đổi người nuôi con sau ly hôn
Theo Điều 84 Luật Hôn nhân & Gia đình 2014, nếu sau ly hôn một bên mất điều kiện nuôi dưỡng (lạm dụng, bạo hành, kinh tế quá yếu…):
Tòa có thể thay đổi người nuôi con
Cán cân quyền quyết định vẫn là lợi ích tốt nhất cho con
Với trẻ ≥7 tuổi thì ý kiến con càng đóng vai trò quyết định.
7. Tổng kết
Quy trình chung:
Xác định loại ly hôn (thuận tình hay đơn phương)
Chuẩn bị hồ sơ gồm:
Đơn xin ly hôn (thuận tình hoặc đơn phương)
Giấy đăng ký kết hôn đã công chứng/ghi chú (nếu kết hôn tại nước ngoài)
CCCD/Hộ chiếu, giấy khai sinh con, chứng minh nơi cư trú
Hồ sơ chứng minh điều kiện nuôi con
Nộp tại Tòa án có thẩm quyền ở tỉnh (hoặc huyện nếu biên giới)
Tham dự phiên tòa (có phiên dịch nếu cần)
Nhận quyết định ly hôn và về quyền nuôi con
8. FAQ ngắn gọn
Q1: Con dưới 36 tháng tuổi có quyền nuôi con không?
A: Trẻ <36 tháng thường giao cho mẹ, trừ khi mẹ không đủ điều kiện.
Q2: Con từ 7 tuổi có quyền chọn người nuôi không?
A: Có. Tòa án sẽ xem xét nguyện vọng thực tế của con đủ 7 tuổi trở lên.
Q3: Con mang quốc tịch nước ngoài có ảnh hưởng đến quyền nuôi?
A: Có. Nếu con sống ở nước ngoài theo phía cha/mẹ, người ở lại có thể yêu cầu tòa thay đổi người nuôi để đảm bảo quyền lợi.
Q4: Cha/mẹ không nuôi con vẫn có quyền gì?
A: Có quyền cấp dưỡng, thăm nom, nếu bị cản trở có thể yêu cầu tòa hạn chế quyền đối phương.
9. Kết luận
Việc ly hôn có yếu tố quốc tế tại Việt Nam dù phức tạp hơn so với ly hôn trong nước, nhưng nếu bạn hiểu rõ luật, chuẩn bị hồ sơ kỹ càng và có chiến lược phù hợp—nhất là khi liên quan đến quyền nuôi con mang quốc tịch nước ngoài, việc bảo vệ quyền lợi cho con hoàn toàn có thể thực hiện hiệu quả.
Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!
📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)
🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Xuân Hòa, TP. Hồ Chí Minh (144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh)
🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)
Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!
