Tranh chấp lao động với người nước ngoài – Điều khoản nào cần ghi trong hợp đồng?

Jun 18

1. Căn cứ pháp lý & phương thức giải quyết tranh chấp

Theo Bộ luật Lao động 2019 (Điều 188–189), tranh chấp cá nhân phải thông qua hòa giải viên lao động trước khi khởi kiện lên Hội đồng trọng tài lao động hoặc Tòa án, trừ một số trường hợp đặc biệt như sa thải, bồi thường kiện cáo…
Với tranh chấp có yếu tố nước ngoài, đặc biệt khi người lao động là người nước ngoài, Hội đồng trọng tài lao động được đánh giá là cơ chế phù hợp nhất: nhanh chóng, linh hoạt, bảo mật và cho phép tự chọn trọng tài viên.

2. Điều khoản bắt buộc trong hợp đồng lao động

Để giảm thiểu tranh chấp và bảo vệ quyền lợi, hợp đồng lao động với người nước ngoài nên có các điều khoản sau:

Yêu cầu hợp đồng bằng văn bản & có chứng thực
Đảm bảo đầy đủ, hợp pháp cả ngôn ngữ Việt và (nếu cần) tiếng nước ngoài, và được chứng thực để sử dụng khi tranh chấp.
Điều khoản về giấy phép lao động và visa
Rõ ràng về nghĩa vụ cung cấp và tuân thủ hạn mức, bởi hợp đồng ký khi nhân sự chưa có giấy phép lao động sẽ bị vô hiệu hoàn toàn theo Điều 49 Bộ luật Lao động 2019.
Điều khoản giải quyết tranh chấp
- Hòa giải nội bộ: cam kết khởi động với hòa giải viên lao động theo quy định.
- Quy định về trọng tài lao động: chọn áp dụng Hội đồng trọng tài lao động (nội bộ ở Việt Nam) thay vì trọng tài thương mại, vì luật cấm trọng tài thương mại đối với tranh chấp lao động.
- Luật áp dụng và ngôn ngữ tranh chấp: quy định rõ luật Việt Nam, ngôn ngữ phiên dịch chuyên nghiệp để đảm bảo mọi bên hiểu rõ (Điều 190 BLĐ 2019 quy định thời hiệu khởi kiện 1 năm).
Điều khoản bảo mật – phi cạnh tranh – bản quyền
Ngoài tranh chấp nội bộ, nên bổ sung cam kết giữ bí mật thông tin, không cạnh tranh trong thời gian sau khi chấm dứt hợp đồng, bảo vệ tài sản trí tuệ của doanh nghiệp .
Trách nhiệm pháp lý khi vi phạm hợp đồng/quy định
Liệt kê rõ nghĩa vụ bồi thường, trách nhiệm kỷ luật – nhất là trường hợp vi phạm điều kiện lao động hoặc hết hạn giấy phép.

3. Lợi thế khi có điều khoản đúng chuẩn

Minh bạch & hiệu quả: Rút ngắn giai đoạn hòa giải, tránh tranh chấp kéo dài
Bảo mật & linh hoạt: Quy trình trọng tài bảo đảm thông tin không bị công khai
Thực thi thuận lợi: Biên bản hòa giải, quyết định của Hội đồng trọng tài có thể thi hành tại tòa nếu cần
Giảm rủi ro pháp lý: Tránh hợp đồng vô hiệu do thiếu giấy phép lao động

4. Khuyến nghị thực tế

Bắt đầu với cố vấn luật sư – giúp soạn điều khoản hợp pháp trong hợp đồng lao động quốc tế.
Ủy quyền cho luật sư đại diện phiên hòa giải và tố tụng nếu cần.
Theo sát thời hiệu khởi kiện: 6 tháng đối với hòa giải viên, 9 tháng với trọng tài, 1 năm với tòa án.
Đào tạo nhân viên và HR về quy trình tranh chấp quốc tế để chủ động xử lý hoặc phòng ngừa.