Đầu tư FDI trong thương mại điện tử tại Việt Nam như thế nào?

Thương mại điện tử đang là một trong những lĩnh vực phát triển nhanh nhất tại Việt Nam, đặc biệt sau đại dịch và làn sóng số hóa toàn cầu. Với hơn 100 triệu dân, tầng lớp trung lưu ngày càng tăng và tỷ lệ người dùng Internet vượt mức 75%, Việt Nam được đánh giá là thị trường giàu tiềm năng cho các nhà đầu tư nước ngoài (FDI) trong lĩnh vực thương mại điện tử. Tuy nhiên, để đầu tư thành công vào lĩnh vực này, nhà đầu tư cần hiểu rõ quy định pháp lý, cơ hội và những rào cản có thể gặp phải. Vậy đâu là cách tiếp cận phù hợp để đầu tư FDI vào thương mại điện tử tại Việt Nam? Cùng DEDICA Law Firm tìm hiểu cụ thể trong bài viết này.

Tổng quan về đầu tư FDI vào thương mại điện tử tại Việt Nam

Đầu tư nước ngoài (FDI) vào thương mại điện tử được hiểu là việc các nhà đầu tư nước ngoài góp vốn, mua cổ phần, thành lập doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bán hàng qua mạng, sàn thương mại điện tử hoặc các dịch vụ hỗ trợ liên quan đến thương mại điện tử. Theo Luật Đầu tư và Luật Thương mại điện tử hiện hành, đây là ngành nghề kinh doanh có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài. Mặc dù Việt Nam không cấm FDI vào lĩnh vực này, nhưng có những giới hạn và thủ tục nhất định cần tuân thủ để đảm bảo tính hợp pháp và bền vững trong dài hạn.

Các mô hình đầu tư FDI phổ biến trong thương mại điện tử

Tại Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài thường tiếp cận thị trường thương mại điện tử thông qua ba mô hình chính:

Thành lập công ty 100% vốn nước ngoài

Hình thức này phù hợp với các nhà đầu tư đã có kinh nghiệm quốc tế và muốn kiểm soát hoàn toàn hoạt động kinh doanh tại Việt Nam. Tuy nhiên, để được cấp phép hoạt động, doanh nghiệp cần đáp ứng một loạt điều kiện pháp lý như có giấy phép sàn thương mại điện tử, đảm bảo cơ sở hạ tầng CNTT, lưu trữ dữ liệu tại Việt Nam và tuân thủ các quy định về bảo vệ người tiêu dùng.

Liên doanh với đối tác Việt Nam

Đây là mô hình khá phổ biến và được ưu tiên vì giúp nhà đầu tư tận dụng lợi thế bản địa như hệ thống logistics, hiểu biết thị trường và quan hệ với cơ quan nhà nước. Ngoài ra, liên doanh còn giúp rút ngắn thời gian xin giấy phép và giảm thiểu rủi ro pháp lý ban đầu.

Mua bán và sáp nhập (M&A)

Thay vì xây dựng từ đầu, nhà đầu tư có thể mua lại phần vốn góp hoặc cổ phần tại các công ty thương mại điện tử đang hoạt động tốt. Cách này giúp tiếp cận thị trường nhanh chóng, kế thừa hệ sinh thái sẵn có nhưng đòi hỏi nhà đầu tư phải thực hiện đầy đủ quy trình pháp lý, đặc biệt là rà soát pháp lý (due diligence) để tránh rủi ro tiềm ẩn.

Những rào cản pháp lý mà nhà đầu tư FDI cần lưu ý

Mặc dù Việt Nam đang dần mở cửa với các nhà đầu tư nước ngoài, nhưng thương mại điện tử vẫn là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rào cản pháp lý:

Hạn chế về tỷ lệ sở hữu vốn

Theo cam kết WTO, một số hoạt động thương mại điện tử như cung cấp dịch vụ xuyên biên giới hoặc sàn thương mại điện tử có thể áp dụng giới hạn tỷ lệ sở hữu vốn nước ngoài hoặc yêu cầu nhà đầu tư phải liên doanh với doanh nghiệp trong nước.

Thủ tục xin cấp phép phức tạp

Một trong những thách thức lớn là việc xin Giấy phép sàn giao dịch thương mại điện tử, trong đó doanh nghiệp phải chứng minh năng lực công nghệ, chính sách bảo mật, khả năng bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng… Quá trình này có thể kéo dài và bị từ chối nếu hồ sơ không đầy đủ hoặc chưa đúng quy chuẩn.

Tuân thủ quy định về dữ liệu cá nhân và an ninh mạng

Nghị định 13/2023/NĐ-CP và Luật An ninh mạng yêu cầu các doanh nghiệp có thu thập dữ liệu người dùng tại Việt Nam phải lưu trữ tại máy chủ đặt trong nước và có biện pháp bảo vệ dữ liệu phù hợp. Đây là một điểm mà nhiều doanh nghiệp FDI gặp khó khăn nếu không chuẩn bị kỹ từ đầu.

Tư vấn pháp lý để triển khai đầu tư FDI vào thương mại điện tử hiệu quả

Với kinh nghiệm trong lĩnh vực đầu tư và pháp lý doanh nghiệp, DEDICA Law Firm đã hỗ trợ rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài triển khai dự án thương mại điện tử tại Việt Nam thành công. Dưới đây là những lời khuyên thực tế từ đội ngũ luật sư của chúng tôi:

Chuẩn bị kỹ về chiến lược pháp lý ngay từ đầu

Trước khi đưa ra quyết định đầu tư, nhà đầu tư nên xây dựng một chiến lược pháp lý toàn diện, bao gồm cả phương án thành lập doanh nghiệp, mô hình sở hữu vốn, hợp đồng hợp tác với đối tác Việt Nam, và kế hoạch xin giấy phép cần thiết.

Thực hiện rà soát pháp lý toàn diện khi M&A

Nếu lựa chọn mua lại doanh nghiệp thương mại điện tử đã có sẵn, việc rà soát pháp lý (legal due diligence) sẽ giúp đánh giá tình trạng pháp lý, thuế, hợp đồng và khả năng vi phạm pháp luật của doanh nghiệp mục tiêu. Đây là bước quan trọng để tránh rủi ro không đáng có về sau.

Tư vấn và đảm bảo tuân thủ các quy định về công nghệ, dữ liệu và người tiêu dùng

Thương mại điện tử là lĩnh vực chịu sự quản lý của nhiều luật chuyên ngành: Luật Thương mại điện tử, Luật Bảo vệ người tiêu dùng, Luật An ninh mạng, Luật Sở hữu trí tuệ… Nhà đầu tư cần đảm bảo nền tảng công nghệ của mình không chỉ hiện đại mà còn tuân thủ đúng pháp luật Việt Nam.

Lập kế hoạch đầu tư và kinh doanh phù hợp với văn hóa thị trường Việt Nam

Cuối cùng, để thành công, nhà đầu tư FDI cần thích ứng với đặc điểm tiêu dùng, hành vi mua sắm và thói quen văn hóa địa phương. Đây chính là điểm mạnh của các liên doanh và đội ngũ tư vấn bản địa như DEDICA, những người vừa am hiểu pháp luật vừa thấu hiểu thị trường.

Đầu tư FDI vào lĩnh vực thương mại điện tử tại Việt Nam đang mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng ẩn chứa không ít thách thức. Nhà đầu tư cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về mặt pháp lý, hiểu rõ khung pháp luật và lựa chọn mô hình phù hợp để triển khai hiệu quả. Việc đồng hành cùng một đơn vị tư vấn chuyên sâu và giàu kinh nghiệm như DEDICA sẽ giúp nhà đầu tư tối ưu hóa chiến lược đầu tư và đảm bảo tuân thủ pháp luật một cách chặt chẽ nhất.

DEDICA Law Firm tự hào là đối tác pháp lý tin cậy của nhiều doanh nghiệp FDI trong lĩnh vực công nghệ và thương mại điện tử. Chúng tôi cung cấp dịch vụ pháp lý toàn diện từ tư vấn đầu tư, xin giấy phép, soạn thảo hợp đồng, đàm phán, M&A đến giải quyết tranh chấp.

Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!

📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)

🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Xuân Hòa, TP. Hồ Chí Minh (144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh)

🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)

Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!