Trong hoạt động quản trị nhân sự, việc xử lý kỷ luật lao động, đặc biệt là áp dụng hình thức sa thải, là một vấn đề nhạy cảm và tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp nếu không tuân thủ đầy đủ quy trình và quy định pháp luật. Một quyết định sa thải sai sót không chỉ làm phát sinh tranh chấp lao động kéo dài mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và chi phí vận hành của doanh nghiệp.

Doanh nghiệp được quyền sa thải khi nào? Hãy đọc kỹ luật để tránh rủi ro

Việc xử lý kỷ luật lao động nói chung và hình thức sa thải nói riêng được quy định chi tiết tại Bộ luật Lao động năm 2019. Cụ thể:

Những hành vi nào mới đủ căn cứ để sa thải hợp pháp?

Doanh nghiệp chỉ được sa thải người lao động khi xảy ra các hành vi nghiêm trọng như: trộm cắp, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy trong phạm vi lao động, tiết lộ bí mật kinh doanh… Các hành vi vi phạm phải được quy định cụ thể trong nội quy lao động của doanh nghiệp đã được đăng ký hợp lệ.

Quy trình sa thải cần tuân thủ đầy đủ các bước nào?

Khi xử lý kỷ luật sa thải, doanh nghiệp phải tuân thủ đầy đủ quy trình bao gồm: lập biên bản vi phạm, tổ chức cuộc họp xử lý có sự tham dự của người lao động, đại diện tổ chức công đoàn và thông báo triệu tập đầy đủ. Việc vi phạm một trong các bước này có thể dẫn tới việc quyết định sa thải bị Tòa án tuyên là trái pháp luật.

Những điều tuyệt đối cấm khi xử lý kỷ luật người lao động

Doanh nghiệp không được sử dụng các biện pháp như đe dọa, bôi nhọ, ép buộc nghỉ việc, hay thông báo nội dung sai lệch liên quan đến vi phạm để buộc người lao động phải tự chấm dứt hợp đồng.

Doanh nghiệp không được buộc người lao động phải tự chấm dứt hợp đồng.

Sa thải trái luật – Hệ quả không chỉ là một vụ kiện

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp chưa nhận thức đúng mức về hậu quả pháp lý khi xử lý kỷ luật sai quy định, dẫn đến tranh chấp kéo dài và phải bồi thường thiệt hại lớn cho người lao động. Một số hậu quả điển hình gồm:

Quyết định sa thải có thể bị hủy bỏ hoàn toàn: Nếu doanh nghiệp không chứng minh được lỗi của người lao động, hoặc không tuân thủ đúng quy trình xử lý, quyết định sa thải sẽ bị tuyên hủy. Hợp đồng lao động vẫn còn hiệu lực cho đến khi có thỏa thuận hoặc quyết định chấm dứt hợp lệ khác.
Doanh nghiệp phải bồi thường lương và các khoản phúc lợi lớn: Ngoài tiền lương trong thời gian không được làm việc, doanh nghiệp còn phải bồi thường ít nhất 2 tháng lương do sa thải trái luật và 2 tháng lương do chấm dứt hợp đồng trái luật. Nếu người lao động không đồng ý quay trở lại làm việc, số tiền này có thể lên tới hàng trăm triệu đồng tùy mức lương và thời gian tranh chấp kéo dài.
Phát sinh nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội và lãi chậm nộp: Việc chấm dứt hợp đồng không hợp lệ khiến doanh nghiệp buộc phải đóng đầy đủ các khoản bảo hiểm từ thời điểm sa thải cho đến khi hợp đồng chấm dứt thực tế, kèm theo cả phần lãi do chậm nộp theo quy định pháp luật.

Doanh nghiệp cần làm gì để tránh tranh chấp lao động khi xử lý kỷ luật?

Với kinh nghiệm đại diện rất nhiều vụ tranh chấp lao động tại Tòa án, DEDICA đề xuất một số giải pháp thiết thực giúp doanh nghiệp hạn chế tối đa tranh chấp khi xử lý kỷ luật:

Soạn thảo và đăng ký nội quy lao động đúng luật: Nội quy cần được soạn thảo rõ ràng, cụ thể, phản ánh đúng thực tế vận hành doanh nghiệp, đồng thời phải được đăng ký với cơ quan có thẩm quyền. Đây là căn cứ đầu tiên và quan trọng để xử lý vi phạm một cách hợp pháp.
Huấn luyện nhân sự về quy trình xử lý kỷ luật: Nhân sự phụ trách cần được đào tạo kỹ lưỡng về cách lập biên bản, tổ chức họp xử lý, cách ra quyết định, lưu hồ sơ đúng quy trình để tránh thiếu sót.

Tham vấn luật sư trước khi ra quyết định kỷ luật nghiêm trọng: Luôn tham khảo ý kiến tư vấn pháp lý từ luật sư để đánh giá đúng bản chất vụ việc, căn cứ pháp luật và lựa chọn hình thức xử lý phù hợp.

Ưu tiên thương lượng thay vì đơn phương sa thải: Trong nhiều trường hợp, một thỏa thuận chấm dứt hợp đồng với khoản hỗ trợ hợp lý sẽ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý, tiết kiệm thời gian và chi phí.

Doanh nghiệp nên ưu tiên thương lượng thay vì đơn phương sa thải nhân sự

Sa thải người lao động là quyền của người sử dụng lao động nhưng phải dựa trên cơ sở pháp lý rõ ràng và thực hiện đúng quy trình theo quy định. Việc chủ quan hoặc thiếu hiểu biết trong xử lý kỷ luật có thể khiến doanh nghiệp chịu tổn thất lớn và ảnh hưởng uy tín thương hiệu. Hãy chủ động phòng ngừa rủi ro bằng hệ thống pháp lý nhân sự vững chắc.

Nếu doanh nghiệp bạn đang gặp khó khăn trong xử lý quan hệ lao động, đừng ngần ngại liên hệ với DEDICA để được hỗ trợ kịp thời và toàn diện.

Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!

📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)

🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh

🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)

Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!

Doanh nghiệp tại Việt Nam đối diện rủi ro gì khi sa thải nhân viên không đúng luật?