Hệ thống pháp luật về trạm sạc điện tại Việt Nam – Có đủ hấp dẫn để thu hút FDI?
Từ quy chuẩn pháp lý đến chính sách hỗ trợ: Hệ thống pháp luật đang hình thành thế nào?
1. Khung tiêu chuẩn kỹ thuật trạm sạc ngày càng rõ ràng
Hiện nay, Việt Nam đang xây dựng Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) cho trụ sạc xe điện (EVSE) nhằm quy định chặt chẽ yêu cầu kỹ thuật, an toàn và nhãn mác. Trong đó, Bộ KH&CN phối hợp với Bộ Công Thương đã hoàn thiện dự thảo và chuẩn bị ban hành để quản lý thị trường trụ sạc một cách bài bản hơn.
Quy chuẩn sẽ áp dụng cho cả AC và DC, yêu cầu về bảo vệ chống điện giật, bảo vệ quá tải, tương thích điện từ và ghi nhãn rõ ràng (nhà sản xuất, model, điện áp, công suất, giao thức truyền thông…).
Cùng lúc đó, về tiêu chuẩn đo lường, Thông tư số 03/2024/TT‑BKHCN đã bổ sung thiết bị đo điện năng của trụ sạc vào nhóm phương tiện đo nhóm 2, tăng cường độ chắc chắn về đo lường.
2. Quy hoạch – đất đai – giá điện: còn nhiều nút thắt cần gỡ
Phó Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Xây dựng hướng dẫn địa phương bổ sung quy hoạch trạm sạc trong đô thị, và Bộ Công Thương xây dựng cơ chế giá điện ưu đãi cho trạm sạc, tuy nhiên vẫn chưa được quyết. Đồng thời, chính sách hỗ trợ về đất đai, thuế, phí cho nhà đầu tư trạm sạc cũng đang trong giai đoạn nghiên cứu.
3. Cơ chế đầu tư – PPP – ưu đãi: đã có động thái nhưng chưa nhiều cụ thể
Việt Nam đang khám phá mô hình hợp tác công – tư (PPP) để phát triển hạ tầng trạm sạc, nơi chính phủ hỗ trợ hạ tầng, đất đai, còn doanh nghiệp chịu trách nhiệm vận hành và đầu tư vốn.
Một số chính sách như miễn giảm thuế, trợ giá điện hoặc vay vốn ưu đãi được đề xuất, nhưng chưa có văn bản cụ thể ban hành.
4. Phát triển thị trường thực tế vẫn có nhiều hạn chế
Ví dụ, tại Hà Nội, đã có hàng loạt trạm sạc công suất lớn (120 kW/trụ) được đưa vào vận hành, phục vụ đến 450 xe điện cùng lúc. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn lớn như chi phí đầu tư cao (1–3 tỷ đồng/trạm), thiếu khung pháp lý rõ về ưu đãi và quy chuẩn kỹ thuật.
Hệ thống pháp luật hiện tại có hấp dẫn FDI không?
1. Điểm cộng mạnh: minh bạch, hướng tới tiêu chuẩn quốc tế
Khung pháp lý FDI tại Việt Nam, gồm Luật Đầu tư 2020, Nghị định hướng dẫn & ưu đãi chung là nền tảng vững chắc, tạo cơ chế đối xử bình đẳng, bảo vệ lợi ích nhà đầu tư, đặc biệt trong các ngành công nghệ cao và môi trường.
Việt Nam đang theo đuổi hướng FDI xanh, ưu tiên các đầu tư thân thiện môi trường như trạm sạc điện, trong chiến lược hợp tác đầu tư giai đoạn 2021–2030.
Lộ trình Quy chuẩn kỹ thuật giúp tạo độ tin cậy với nhà đầu tư nước ngoài, đồng thời hướng đến tích hợp với tiêu chuẩn quốc tế như IEC.
2. Tuy nhiên, còn tồn tại nhiều rào cản chưa rõ ràng
Quy định về đất đai, giá điện, thuế phí vẫn quá mờ nhạt. Các nhà đầu tư FDI cần biết rõ ràng về ưu đãi nhập khẩu thiết bị, giảm thuế, trợ giá điện — hiện chưa có văn bản cụ thể.
Mặc dù mô hình PPP được khuyến khích, nhưng cơ chế cụ thể như cơ chế đấu thầu, cam kết hỗ trợ hạ tầng, chia sẻ rủi ro… vẫn chưa rõ ràng.
Cơ sở hạ tầng điện ở nhiều địa phương còn yếu, không đủ đáp ứng yêu cầu cấp điện công suất cao cho trạm nhanh.
Chi phí đầu tư cao (1–3 tỷ/trạm) càng làm rào cản lớn cho FDI nếu không có hỗ trợ đáng kể.
3. So sánh với các nước phát triển để rút kinh nghiệm
Ở các quốc gia như Na Uy hay California (Mỹ), đã có luật “Quyền sạc điện” cho cư dân chung cư, tạo điều kiện tối ưu cho việc lắp đặt trạm sạc.
Ở Việt Nam, dù tỷ lệ xe điện tăng nhanh và quyết tâm chuyển đổi xanh rõ ràng, cách thức khuyến khích FDI trong mảng hạ tầng trạm sạc vẫn chưa đủ hấp dẫn để tranh thủ dòng vốn chất lượng cao như ở các nước trên.
Kết luận: Hệ thống pháp luật đã có bước tiến nhưng cần thêm nhiều “gia vị” để hấp dẫn FDI
Điểm mạnh:
Khung tiêu chuẩn kỹ thuật (QCVN) đang được xây dựng chặt chẽ, hướng tới an toàn và minh bạch.
Luật Đầu tư FDI 2020 cung cấp nền tảng pháp lý mạnh.
Việt Nam định hướng thu hút FDI xanh, trong đó trạm sạc điện là lĩnh vực tiềm năng.
Điểm yếu:
Ưu đãi đầu tư như thuế, giá điện, đất đai… vẫn chưa rõ ràng và ít thực chất.
Cơ sở hạ tầng điện và quy hoạch địa phương chưa sẵn sàng quy mô lớn.
Chi phí đầu tư cao, chưa có chương trình hỗ trợ cụ thể cho FDI.
Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!
📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)
🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Xuân Hòa, TP. Hồ Chí Minh (144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh)
🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)
Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!
