Hiểu đúng về tranh chấp kinh doanh thương mại để xử lý hiệu quả

Jun 4

Tranh chấp kinh doanh thương mại là vấn đề mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng có thể gặp phải. Nếu không nắm rõ bản chất và phương thức giải quyết phù hợp, doanh nghiệp rất dễ rơi vào tình huống thiệt hại cả về tài chính và uy tín. Vậy tranh chấp kinh doanh thương mại là gì? Có những hình thức giải quyết nào? Cần lưu ý gì về mặt pháp lý? Bài viết này sẽ giúp bạn làm rõ.

Tổng quan về tranh chấp kinh doanh thương mại

Trước khi lựa chọn cách giải quyết, doanh nghiệp cần hiểu rõ tranh chấp kinh doanh thương mại là gì? Nguyên nhân và các loại tranh chấp phổ biến hiện nay.

Khái niệm tranh chấp kinh doanh thương mại

Theo Luật Thương mại 2005, tranh chấp kinh doanh thương mại là mâu thuẫn phát sinh giữa các chủ thể có đăng ký kinh doanh trong quá trình thực hiện hoạt động thương mại, như mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, phân phối, đại lý, nhượng quyền thương mại, đầu tư, xây dựng…

Tranh chấp có thể phát sinh từ:

Vi phạm nghĩa vụ hợp đồng
Chậm thanh toán
Không thực hiện đúng cam kết chất lượng, tiến độ
Tranh cãi quyền sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu, thương hiệu
Chấm dứt hợp đồng trước thời hạn

Nguyên nhân dẫn đến tranh chấp

Một số nguyên nhân điển hình gồm:

Hợp đồng không rõ ràng, thiếu điều khoản về giải quyết tranh chấp
Không lưu trữ đầy đủ bằng chứng giao dịch
Thiếu hiểu biết pháp lý trong đàm phán và thực hiện hợp đồng
Thiếu cơ chế kiểm soát và xử lý rủi ro nội bộ

Do đó, hiểu rõ bản chất và xây dựng quy trình phòng ngừa tranh chấp là điều cần thiết đối với bất kỳ doanh nghiệp nào đang hoạt động trong môi trường thương mại ngày càng phức tạp.

Các phương thức giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại

Khi phát sinh tranh chấp kinh doanh thương mại, doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong các phương thức giải quyết sau đây theo quy định pháp luật hiện hành:

Thương lượng

Thương lượng là phương thức đơn giản và ít tốn kém nhất. Các bên cùng ngồi lại, trao đổi và đưa ra giải pháp chấp nhận được mà không cần đến bên thứ ba. Đây là hình thức phù hợp với những tranh chấp nhỏ, hoặc khi hai bên vẫn còn mong muốn giữ quan hệ hợp tác lâu dài.

Tuy nhiên, thương lượng chỉ hiệu quả khi có thiện chí từ cả hai phía. Kết quả của thương lượng cũng không có giá trị cưỡng chế nếu không được lập thành văn bản có chữ ký rõ ràng.

Hòa giải

Hòa giải có sự tham gia của bên thứ ba – hòa giải viên – để trung gian điều phối quá trình đàm phán. Doanh nghiệp có thể lựa chọn:

Hòa giải thương mại theo Nghị định 22/2017/NĐ-CP
Hòa giải tại trung tâm hòa giải độc lập
Hòa giải tiền tố tụng (trước khi khởi kiện)

Hòa giải vẫn đảm bảo tính linh hoạt, bảo mật nhưng có điểm yếu là kết quả chỉ có hiệu lực khi các bên đồng thuận.

Trọng tài thương mại

Trọng tài là phương thức được sử dụng phổ biến với các hợp đồng có yếu tố nước ngoài hoặc giá trị lớn. Ưu điểm gồm:

Nhanh chóng, bảo mật
Trọng tài viên có chuyên môn cao
Phán quyết có hiệu lực chung thẩm, ràng buộc thi hành

Tuy nhiên, để áp dụng trọng tài, hợp đồng cần có điều khoản trọng tài rõ ràng ngay từ đầu, và các bên phải đồng ý sử dụng phương thức này.

Tòa án

Nếu các phương thức trên không hiệu quả hoặc không có thỏa thuận trọng tài, doanh nghiệp có thể khởi kiện ra Tòa án nhân dân có thẩm quyền. Đây là phương thức chính thống, có tính cưỡng chế thi hành mạnh nhất. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần cân nhắc:

Quá trình có thể kéo dài
Tính công khai dễ ảnh hưởng hình ảnh doanh nghiệp
Thủ tục tố tụng phức tạp

Liên hệ DEDICA để được hỗ trợ giải quyết tranh chấp hiệu quả

Với kinh nghiệm giải quyết hàng chục vụ tranh chấp kinh doanh thương mại phức tạp, Công ty Luật DEDICA cung cấp dịch vụ tư vấn toàn diện, từ đàm phán, soạn thảo điều khoản hợp đồng, giải quyết tranh chấp tại trọng tài hoặc tòa án. Chúng tôi cam kết bảo vệ lợi ích hợp pháp, tiết kiệm thời gian và giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp.

Những lưu ý pháp lý khi giải quyết tranh chấp kinh doanh thương mại

Doanh nghiệp cần chủ động nắm rõ các yếu tố pháp lý sau để tránh thiệt hại trong quá trình giải quyết tranh chấp:

Thời hiệu khởi kiện

Theo Bộ luật Tố tụng dân sự và Luật Thương mại, thời hiệu khởi kiện là 02 năm kể từ ngày phát sinh tranh chấp hoặc phát hiện quyền lợi bị xâm phạm. Quá thời hiệu, vụ việc có thể không được thụ lý.

Chứng cứ và tài liệu

Cần chuẩn bị đầy đủ:

Hợp đồng, phụ lục, email, biên bản làm việc
Hóa đơn, chứng từ thanh toán, biên bản giao nhận
Ghi âm, ghi hình (nếu có)

Tài liệu càng đầy đủ, khả năng thắng kiện càng cao.

Thỏa thuận về giải quyết tranh chấp

Doanh nghiệp nên:

Thêm điều khoản trọng tài hoặc hòa giải vào hợp đồng
Chỉ định rõ trung tâm trọng tài (VIAC, PIAC...)
Ghi nhận thẩm quyền tòa án trong trường hợp không có thỏa thuận trọng tài

Tranh chấp kinh doanh thương mại là một phần tất yếu trong môi trường thương mại hiện đại. Doanh nghiệp cần chủ động phòng ngừa, lựa chọn hình thức giải quyết phù hợp và hiểu rõ rủi ro pháp lý để bảo vệ quyền lợi tốt nhất. Việc chuẩn bị từ sớm không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và chi phí mà còn bảo vệ uy tín và duy trì quan hệ hợp tác lâu dài.

Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!

📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)

🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh

🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)

Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!