Làm gì khi gặp tranh chấp về quyền tác giả với đối tác nước ngoài?
Bạn là cá nhân hoặc doanh nghiệp tại Việt Nam, đang hợp tác với đối tác quốc tế, nhưng bỗng phát sinh tranh chấp về quyền tác giả? Bạn không đơn độc đâu. Vấn đề này có thể gây “đau đầu” từ khía cạnh pháp lý lẫn văn hóa hợp tác. Dưới đây là cẩm nang hữu ích, chia sẻ từ kinh nghiệm thực tiễn tại Việt Nam để bạn xử lý khéo léo, chiến lược.
1. Những bước đầu tiên khi vướng tranh chấp quyền tác giả với đối tác nước ngoài
1.1 Xác định rõ bản chất tranh chấp và cơ sở pháp lý
Xác định loại tranh chấp: Tranh chấp có thể liên quan đến quyền nhân thân (ví dụ: ai được quyền công bố, bảo vệ sự toàn vẹn tác phẩm) hoặc quyền tài sản (như tiền bản quyền, hợp đồng sử dụng).
Áp dụng luật hiện hành tại Việt Nam: Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam bảo vệ tác phẩm sáng tạo của cả tác giả, tổ chức Việt Nam và nước ngoài, nhất là nếu được công bố lần đầu tại Việt Nam hoặc được bảo hộ theo điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
So sánh với luật quốc tế: Đối tác đến từ các quốc gia tham gia Công ước Berne (đa phần) sẽ tuân theo quy định bảo hộ tác quyền tối thiểu: suốt đời tác giả + tối thiểu 50 năm sau khi mất.
Tip hữu ích: Luôn bắt đầu bằng việc kiểm tra hợp đồng: nó có điều kiện ưu tiên luật áp dụng, hòa giải, trọng tài quốc tế không?
2. Các phương pháp giải quyết tranh chấp tại Việt Nam – từ thân thiện đến pháp lý
2.1 Đàm phán & Hòa giải – giải pháp nhanh chóng, tiết kiệm nhất
Nếu hợp đồng có điều khoản hòa giải, hãy chủ động đề xuất. Hòa giải thương mại có thể thực hiện cả trước và sau khi xảy ra tranh chấp – đây là cách khôn ngoan để giữ quan hệ với đối tác.
Ưu điểm: nhanh, chi phí thấp, duy trì quan hệ với đối tác, phù hợp với hợp đồng quốc tế.
2.2 Trọng tài – lựa chọn hiệu quả khi hòa giải thất bại
Luật Việt Nam cho phép giải quyết tranh chấp sở hữu trí tuệ (bao gồm quyền tác giả) bằng trọng tài thương mại, nếu trong hợp đồng có điều kiện ràng buộc hoặc hai bên đồng ý.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy trọng tài có giới hạn nhất định: phán quyết không ràng buộc các cơ quan đăng ký quốc gia, và có thể không đủ với một số tranh chấp liên quan chính sách công.
2.3 Kiện tòa án – giải pháp cuối cùng và chính thức
Nếu cả hòa giải và trọng tài không thành công hoặc không phù hợp, bạn có thể khởi kiện tại tòa án có thẩm quyền tại Việt Nam (tùy vào hợp đồng, nơi xảy ra thiệt hại...).
Cục Sở hữu Trí tuệ, Trung tâm Trọng tài Thương mại Việt Nam, hoặc Tòa án dân sự đều là lựa chọn xử lý tranh chấp quyền tác giả tại Việt Nam.
Tòa án có thẩm quyền có thể:
Buộc chấm dứt hành vi vi phạm, xin lỗi, cải chính công khai.
Buộc bồi thường thiệt hại (vật chất và tinh thần), lên đến giới hạn theo luật định (ví dụ: tối đa 500 triệu đồng vật chất; 5–50 triệu đồng tinh thần), và cả chi phí luật sư.
Ví dụ thực tế: Bản án số 51/2023/KDTM‑ST (ngày 11/5/2023 tại TAND Quận 1, TP. HCM) giải quyết tranh chấp hợp đồng sử dụng quyền tác giả, cho thấy pháp lý trong nước thực sự được áp dụng trong vụ việc có yếu tố quốc tế.
3. Kinh nghiệm thực tiễn
3.1 Thu thập và bảo quản chứng cứ thật đầy đủ và rõ ràng
Bạn cần chứng minh mình là chủ sở hữu hợp pháp hoặc người được chuyển giao quyền – hợp đồng, email xác nhận, biên bản bàn giao, hóa đơn, thỏa thuận… là yếu tố then chốt.
Nếu đối tác kiểm soát chứng cứ, nguyên đơn có quyền yêu cầu tòa án buộc cung cấp theo Điều 79 BLTTDS và Điều 203 Luật SHTT.
3.2 Chuẩn bị trước, linh hoạt khi hợp tác quốc tế
Khi soạn thảo hợp tác với đối tác nước ngoài: hãy thêm điều khoản về hòa giải, ngôn ngữ áp dụng, luật điều chỉnh, trọng tài và địa điểm xử lý.
Đây là “lá chắn” giúp bạn giảm thiểu rủi ro và có nền tảng tốt nếu khúc mắc vỡ ra.
Tổng kết
1. Xác định loại tranh chấp: Phân biệt quyền nhân thân/tài sản; tham chiếu luật Việt Nam và quốc tế
2. Đàm phán / Hòa giải: Chủ động, tiết kiệm, giữ quan hệ với đối tác
3. Trọng tài: Nếu có hợp đồng, hiệu quả nhanh nhưng có giới hạn pháp lý tại Việt Nam
4. Khởi kiện tòa án: Bước cuối, đảm bảo xử lý chính thức – có thể yêu cầu bồi thường, cải chính, chi phí luật sư
5. Thu thập chứng cứ: Hợp đồng, email, ghi chép… chuẩn bị kỹ càng
6. Soạn hợp đồng tương lai: Thiết lập hòa giải, luật áp dụng, nơi xử lý rõ ràng
7. Hỗ trợ luật sư chuyên môn: Tận dụng các công ty luật uy tín để tối ưu giải pháp
Nếu bạn đang xử lý tranh chấp quyền tác giả với đối tác nước ngoài tại Việt Nam, hoặc muốn chuẩn bị tốt khi ký hợp tác quốc tế, đừng ngần ngại liên hệ với DEDICA Law Firm – nơi có đội ngũ luật sư giàu kinh nghiệm, sẵn sàng đồng hành cùng bạn từ lúc thương lượng đến hòa giải, trọng tài hay khởi kiện. Chúng tôi hiểu tìm đúng đối tác pháp lý có thể là chìa khóa mở ra giải pháp hiệu quả và bền vững.
Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!
📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)
🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Xuân Hòa, TP. Hồ Chí Minh (144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh)
🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)
Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!
