Nguyên nhân và Giải pháp cho Tranh chấp Hợp đồng Mua bán Hàng hóa Quốc tế tại Việt Nam
1. Tại sao tranh chấp hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế càng dễ xảy ra tại Việt Nam?
Bạn có thể đang đứng trước một hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế – tưởng đơn giản nhưng lại tiềm ẩn vô số rủi ro. Tại Việt Nam, đa số doanh nghiệp thường tập trung vào lợi nhuận trước mắt, thiếu hiểu biết về pháp luật quốc tế và phong tục thương mại, dễ dẫn đến tranh chấp không lường trước. Bài viết này sẽ chia sẻ chi tiết về các nguyên nhân chính và những giải pháp thực tế, giúp bạn xây dựng hợp đồng an toàn và xử lý hiệu quả khi tranh chấp xảy ra.
2. Nguyên nhân gây tranh chấp trong hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế
2.1. Nguyên nhân chủ quan
Thiếu hiểu biết pháp luật và tập quán quốc tế: Doanh nghiệp tại Việt Nam thường chưa nắm rõ các quy định pháp lý và tập tục thương mại quốc tế, dẫn đến soạn thảo hợp đồng thiếu chặt chẽ và rủi ro cao.
Thiếu trung thực, chỉ theo lợi nhuận: Nhiều doanh nghiệp quan tâm lợi ích trước mắt mà bỏ qua tính minh bạch, cam kết pháp lý, dễ gây tranh chấp.
Chưa kiểm chứng thẩm quyền và tư cách pháp nhân: Tranh chấp dễ xảy ra nếu người ký không có thẩm quyền hợp pháp hoặc là cá nhân không đủ năng lực theo luật Việt Nam hoặc nước đối tác.
2.2. Nguyên nhân khách quan
Biến động thị trường: Sự thay đổi giá cả, tỷ giá, cung – cầu giữa các quốc gia có thể làm thay đổi lợi ích của các bên, dễ dẫn đến xung đột.
Các sự kiện bất khả kháng: Thiên tai, bão lũ, dịch bệnh… có thể xảy ra và không nằm trong các điều khoản miễn trách nhiệm ban đầu.
Khác biệt ngôn ngữ và tập quán: Hiểu nhầm nội dung hợp đồng do dịch sai, khác nhau về thông lệ thương mại giữa các quốc gia dễ nảy sinh tranh chấp.
Chênh lệch hệ thống pháp luật hoặc thay đổi chính sách: Hợp đồng quốc tế có thể chịu ảnh hưởng từ các khung pháp lý khác nhau và thay đổi chính sách là điều khó dự đoán.
3. Những hình thức tranh chấp phổ biến doanh nghiệp Việt thường gặp
Thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ: Bán hàng sai chất lượng, số lượng, giao sai thời hạn; bên mua chậm thanh toán hoặc không nhận hàng.
Nếu vi phạm, ảnh hưởng dẫn đến thiệt hại nghiêm trọng: Chẳng hạn như không nhận hàng kèm bồi thường, phí luật sư và trọng tài tăng cao.
4. Giải pháp hiệu quả để phòng ngừa và xử lý tranh chấp tại Việt Nam
4.1. Phòng ngừa trước khi ký kết
Soạn thảo chi tiết và rõ ràng: Cần xác định rõ đối tượng hợp đồng, chất lượng, số lượng, đơn vị tính, mức phạt vi phạm.
Xác minh tư cách và ủy quyền hợp pháp: Kiểm tra Giấy đăng ký kinh doanh, xác nhận người ký hợp đồng có thẩm quyền hay không.
Quy định điều khoản giải quyết tranh chấp cụ thể: Gồm phương thức (trọng tài hay tòa án), luật áp dụng, ngôn ngữ xử lý — xây dựng theo nguyên tắc “tự do thỏa thuận” trong luật Việt Nam và quốc tế.
Đưa điều khoản bất khả kháng đầy đủ: Giúp tránh tranh chấp nếu phát sinh từ thiên tai, dịch bệnh, v.v. không do lỗi của doanh nghiệp.
4.2. Giải pháp khi tranh chấp xảy ra
Ưu tiên thương lượng nội bộ: Nếu vẫn giữ mối quan hệ tốt, hai bên có thể cùng tháo gỡ mà không gây căng thẳng.
Chọn giải quyết bằng trọng tài: Là lối giải pháp nhanh, chuyên nghiệp, phù hợp với tính quốc tế, và thường là lựa chọn của doanh nghiệp Việt.
Tòa án nhân dân tại Việt Nam: Nếu không thể trọng tài hoặc không chấp thuận phán quyết — có thể khởi kiện tại Tòa án kinh tế cấp tỉnh, nơi có thẩm quyền giải quyết tranh chấp có yếu tố nước ngoài.
Thực thi theo Công ước Vienna 1980 (CISG): Nếu hợp đồng có áp dụng CISG, bên bị vi phạm có quyền khởi kiện và yêu cầu bồi thường thiệt hại đầy đủ theo Điều 30 của hiệp định.
5. Kết luận
Nói thật, bạn có thể tránh được không ít rủi ro nếu đầu tư chỉn chu trước khi ký hợp đồng quốc tế. Chỉ cần soạn thảo rõ ràng, kiểm tra thật kỹ tư cách pháp lý, cân nhắc chọn phương thức giải quyết tranh chấp — là bạn đã tự trang bị một “áo giáp pháp lý” vững chắc cho doanh nghiệp.
Đừng để lợi nhuận tức thời khiến bạn phải trả giá đắt về sau. Khi có tranh chấp, nếu xử lý sớm, có lý, có chứng cứ, bạn hoàn toàn có thể giữ vững quyền lợi và uy tín của doanh nghiệp.
DEDICA Law Firm luôn đồng hành cùng doanh nghiệp Việt, đặc biệt trong hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế. Chúng tôi tư vấn soạn thảo hợp đồng, đánh giá rủi ro pháp lý, xây dựng điều khoản tranh chấp và hỗ trợ tranh tụng hiệu quả. Nếu bạn đang đối mặt với hợp đồng quốc tế phức tạp hoặc vướng tranh chấp, hãy liên hệ ngay để được tư vấn chiến lược kịp thời và phù hợp.
Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!
📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)
🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Xuân Hòa, TP. Hồ Chí Minh (144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh)
🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)
Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!
