Trong môi trường lao động hiện đại, việc người lao động – đặc biệt là lao động nữ – phải đối mặt với những khó khăn trong việc hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội như thai sản không còn là chuyện hiếm. Dù đã có những quy định rất rõ ràng trong luật, vẫn có không ít trường hợp người lao động bị chậm trả, hoặc thậm chí không được thanh toán tiền thai sản một cách đúng hạn và đầy đủ. Vậy người lao động cần chuẩn bị gì để bảo vệ quyền lợi của mình trong trường hợp này?

Cơ sở pháp lý về chế độ thai sản theo quy định hiện hành

Chế độ thai sản là một trong các quyền lợi quan trọng nhất mà người lao động được hưởng khi tham gia bảo hiểm xã hội. Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 4 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, chế độ thai sản là một trong những chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc mà người lao động được hưởng nếu đáp ứng điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm.

Luật cũng quy định rõ tại khoản 1 Điều 18: người lao động có quyền “được tham gia và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội”. Điều này đồng nghĩa với việc nếu người lao động đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng bảo hiểm, thì quyền được nhận tiền thai sản là quyền lợi hợp pháp và không thể bị tước đoạt.

Thực tế cho thấy, có không ít doanh nghiệp dù đã nhận tiền từ cơ quan bảo hiểm nhưng lại chậm hoặc không chuyển lại cho người lao động. Đây không chỉ là hành vi vi phạm đạo đức nghề nghiệp mà còn có thể bị xem là hành vi chiếm dụng tài sản trái pháp luật.

Làm gì khi doanh nghiệp không thanh toán tiền thai sản?

Khi phát hiện quyền lợi của mình bị xâm phạm, người lao động không nên im lặng hoặc chờ đợi trong vô vọng. Dưới đây là các bước cần thực hiện để xử lý hiệu quả:

Gửi văn bản yêu cầu thanh toán

Đây là bước đầu tiên, thể hiện thiện chí giải quyết của người lao động. Văn bản nên được soạn rõ ràng, kèm theo các chứng từ như hợp đồng lao động, giấy tờ chứng minh thời gian nghỉ thai sản, biên nhận hồ sơ nộp lên công ty, và yêu cầu rõ ràng về khoản tiền thai sản cần được thanh toán.

Hòa giải tại Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội

Theo quy định tại Điều 201 Bộ luật Lao động năm 2012, tranh chấp lao động cá nhân phải được thông qua thủ tục hòa giải trước khi khởi kiện. Người lao động có thể nộp đơn yêu cầu hòa giải tại Phòng Lao động – Thương binh và Xã hội nơi công ty đặt trụ sở. Trong quá trình hòa giải, nếu công ty thừa nhận nợ và hứa thanh toán nhưng không thực hiện, biên bản hòa giải này sẽ là chứng cứ quan trọng trong phiên tòa.

Khởi kiện tại Tòa án nhân dân có thẩm quyền

Nếu công ty tiếp tục không hợp tác, người lao động có thể khởi kiện ra Tòa án. Theo quy định tại Điều 32, 35 và 39 của Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015, vụ án lao động thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án nhân dân nơi bị đơn có trụ sở chính. Khi nộp hồ sơ, người lao động cần chuẩn bị đầy đủ chứng cứ, bao gồm cả biên bản hòa giải, hợp đồng lao động, giấy tờ cá nhân và hồ sơ thai sản đã nộp.

Những lưu ý quan trọng khi khởi kiện tranh chấp về tiền thai sản

Việc khởi kiện để đòi lại tiền thai sản là một bước đi quyết liệt nhưng cần thiết khi người lao động đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ mà vẫn bị doanh nghiệp cố tình chây ỳ, không thanh toán chế độ. Tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ quy trình và những điểm pháp lý cần lưu ý khi đưa vụ việc ra Tòa án. Để đảm bảo quyền lợi được bảo vệ một cách toàn diện, người lao động cần trang bị cho mình những kiến thức quan trọng dưới đây trước khi khởi kiện.

Bị đơn vắng mặt không làm mất quyền xét xử

Trong nhiều trường hợp, doanh nghiệp cố tình vắng mặt trong các phiên tòa nhằm kéo dài thời gian. Tuy nhiên, theo điểm b khoản 2 Điều 227 Bộ luật Tố tụng Dân sự, nếu đã được triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai mà vẫn vắng mặt thì Tòa án vẫn có quyền tiến hành xét xử vắng mặt. Điều này bảo vệ quyền lợi cho người lao động không bị chậm trễ vì sự thiếu thiện chí từ phía doanh nghiệp.

Tiền thai sản là tài sản hợp pháp của người lao động

Tòa án đã nhận định rất rõ trong nhiều bản án: tiền chế độ thai sản là tài sản hợp pháp của người lao động và việc công ty chậm hoặc không thanh toán là hành vi chiếm hữu không ngay tình theo Điều 181 Bộ luật Dân sự năm 2015. Do đó, yêu cầu thanh toán lại khoản tiền này là hoàn toàn có căn cứ pháp lý và có thể được Tòa chấp nhận.

Có thể yêu cầu tính lãi chậm trả

Từ thời điểm người lao động có yêu cầu thi hành án, nếu doanh nghiệp tiếp tục chậm trễ thì người lao động có quyền yêu cầu tính lãi chậm trả theo mức lãi suất huy động tiền gửi do Ngân hàng Nhà nước công bố. Điều này giúp bảo vệ quyền lợi tài chính đầy đủ hơn cho người lao động trong quá trình tố tụng và thi hành án.

DEDICA đồng hành cùng người lao động trong các tranh chấp pháp lý

Tại DEDICA, chúng tôi thấu hiểu sự bất công mà người lao động – đặc biệt là lao động nữ – có thể gặp phải trong môi trường doanh nghiệp. Với kinh nghiệm thực tiễn trong việc giải quyết các tranh chấp về lao động, chế độ bảo hiểm và quyền lợi thai sản, đội ngũ luật sư của chúng tôi luôn sẵn sàng đồng hành để bạn được bảo vệ đúng luật và hiệu quả nhất.

Liên hệ với DEDICA Law Firm để được tư vấn pháp lý chuyên sâu!

📞 Hotline: (+84) 39 969 0012 (Hỗ trợ qua WhatsApp, WeChat và Zalo)

🏢 Trụ sở chính: 144 đường Võ Văn Tần, phường Võ Thị Sáu, Quận 3, TP. Hồ Chí Minh

🕒 Giờ làm việc: Thứ Hai – Thứ Sáu (8:30 – 18:00)

Liên hệ ngay để nhận tư vấn miễn phí lần đầu từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp của chúng tôi!

Tranh chấp tiền thai sản tại Việt Nam – Làm sao bảo vệ quyền lợi hợp pháp?